Importtarieven: de stress test voor je financiële data

De zakelijke media staan vol met tariefberekeningen. Krantenkoppen kondigen mogelijke tarieven aan, economen discussiëren over de impact op het BBP, en consultants prijzen hun diensten aan voor het herontwerpen van supply chains. CFO’s richten zich begrijpelijkerwijs op de directe zorgen: marges onder druk, verstoorde operaties en steeds complexere prognoses. Allemaal legitieme zorgen nu we te maken hebben met wat lijkt op een fundamentele verschuiving richting een gefragmenteerder wereldhandelsklimaat.

Maar als je je uitsluitend richt op de tariefpercentages zelf, mis je de grotere uitdaging en kans die dit moment met zich meebrengt.

Het vooruitzicht van ingrijpende nieuwe Amerikaanse importtarieven creëert een complex en uitdagend speelveld voor CFO’s. Mogelijke maatregelen zijn onder meer een basistarief van 10% op de meeste importgoederen, veel hogere tarieven op producten uit specifieke landen zoals China (mogelijk oplopend tot 145%) en aanhoudende of uitgebreidere sectorale tarieven op goederen zoals staal, aluminium en auto’s. Deze beleidskoers zorgt voor grote economische onzekerheid, met voorspellingen die wijzen op negatieve gevolgen voor het Amerikaanse BBP, stijgende inflatie en aanzienlijke kostenstijgingen voor consumenten.

De echte test is niet het tarief, het is je data-infrastructuur

Handelsvolatiliteit verhoogt niet alleen je kosten, maar zet ook de datavolwassenheid van je finance-functie onder druk. De harde realiteit? Veel finance teams zullen keihard zakken voor deze test.

Een kenmerk van het huidige handelsbeleid is extreme onzekerheid, gevoed door meerdere factoren:

• Beleidsvolatiliteit: De situatie verandert razendsnel, met plotselinge beleidsaankondigingen, tijdelijke opschortingen (zoals het 90 dagen uitstellen van de meeste landenspecifieke wederzijdse tarieven om onderhandelingen mogelijk te maken) en doorlopende, vaak ondoorzichtige onderhandelingen met talloze handelspartners. Dit maakt het vrijwel onmogelijk om te voorspellen hoe en wanneer tarieven precies worden ingevoerd.
• Onduidelijke reikwijdte: Er is veel onduidelijkheid over de uiteindelijke scope van de tarieven. De mogelijkheid van uitzonderingen voor bepaalde landen of producten (zoals tijdelijke uitzonderingen voor elektronica, of lopende Section 232-onderzoeken naar kritieke mineralen) maakt het nog complexer. Daarbovenop kunnen juridische procedures of verschuivende onderhandelingsprioriteiten het speelveld volledig veranderen.

Deze situatie legt een cruciale zwakte bloot bij veel finance-organisaties: het onvermogen om snel data op te vragen, te analyseren en daar actie op te ondernemen, over de hele organisatie heen.

Een veelgenoemde uitdaging is het ontbreken van volledig, realtime inzicht in complexe wereldwijde supply chains. Om tarieven correct in te schatten, moet je precies weten waar goederen vandaan komen, wat hun waarde is en hoe ze worden geclassificeerd, vaak met meerdere lagen aan leveranciers en complexe leveranciersbeheer.

Zonder helder zicht op de volledige reis van een product, van grondstof tot uiteindelijke import, is het voor bedrijven moeilijk om de impact van tarieven accuraat te berekenen of verborgen risico’s te identificeren.

Denk eens na over wat ervoor nodig is om ogenschijnlijk eenvoudige vragen te beantwoorden: Welk percentage van je goederen komt uit door tarieven getroffen regio’s? Hoeveel van je supply chain loopt risico op vergeldingsmaatregelen? Welke productmarges kunnen het aan en welke niet? Hoe snel kun je alternatieve inkoopscenario’s modelleren?

Als je finance team weken nodig heeft om deze data uit verschillende systemen bij elkaar te zoeken, of als je antwoorden gepaard gaan met flinke slagen om de arm over datakwaliteit, dan heb je zojuist een strategisch risico blootgelegd dat ernstiger is dan de tarieven zelf.

Datavolwassenheid bepaalt je financiële wendbaarheid

Wat toonaangevende bedrijven onderscheidt van de rest in deze context, is niet hun blootstelling aan tarieven, het is hun financiële wendbaarheid. En die wendbaarheid rust op een fundament van datavolwassenheid.

Effectief tariefbeheer vereist het integreren van data uit meerdere, vaak losstaande interne systemen, waaronder ERP's, inkoopplatforms, logistiek- en transportmanagementsystemen en douanecompliance-software.

Gesiloëerde data maakt het moeilijk om een holistisch en accuraat beeld te krijgen van tariefrisico’s, om de totale landed cost te berekenen, en om de financiële impact van verschillende mitigerende strategieën te beoordelen.

Sommige bedrijven investeren inmiddels gericht in technologie om meer grip te krijgen op de impact van tarieven. Een teken dat bestaande tools tekortschieten.

De bedrijven die klaar zijn om volatiliteit in hun voordeel om te buigen, delen een aantal kenmerken:

1. Ze hebben datasilo’s tussen finance, inkoop en operations doorbroken, en beschikken over een geïntegreerd overzicht van hun waardeketen
2. Ze hebben hun analytisch vermogen versterkt via scenario-denken, met als resultaat dat ze snel alternatieve scenario’s kunnen modelleren én de financiële impact daarvan begrijpen
3. Ze benutten automatisering om besluitvorming te versnellen, waardoor de tijd tussen inzicht en actie fors afneemt

Tarieven zetten bedrijven ertoe aan om “China+1”-strategieën te omarmen — waarbij een deel van de productie verschuift naar landen als Vietnam of Mexico. Dit kan de blootstelling aan tarieven verlagen, maar het is allesbehalve eenvoudig. Werken met meerdere supply chains betekent hogere kosten, meer complexiteit en nieuwe risico’s. Het is geen simpele prijsaanpassing — het is een fundamentele verandering in hoe je wereldwijde operaties organiseert.

Bedrijven met volwassen datacapaciteiten kunnen deze complexe afwegingen met vertrouwen maken. Bedrijven zonder die capaciteiten doen in feite multimiljoenbeslissingen op basis van onderbuikgevoel en onvolledige informatie.

De verborgen kosten van gebrekkige datavolwassenheid

De voortdurende onzekerheid zorgt voor grote uitdagingen op het gebied van strategische planning en besluitvorming. CFO’s benoemen onvoorspelbaarheid expliciet als een belangrijke hindernis voor bedrijfsplanning. Veel van hen voelen zich niet in staat om effectieve strategieën te formuleren zolang de impact en duur van specifieke tarieven onduidelijk blijven.

Deze onzekerheid heeft bij veel organisaties geleid tot een gevaarlijk patroon: analyseverlamming. Omdat ze geen snelle toegang hebben tot betrouwbare data, vervallen ze in een afwachtende houding die misschien voorzichtig lijkt, maar hun kwetsbaarheid in werkelijkheid vergroot.

De aanvankelijke terughoudendheid van veel CFO’s om strategische veranderingen door te voeren, ondanks hun uitgesproken zorgen, wijst op een mogelijke valkuil van uitstelgedrag. Wachten op duidelijkheid is begrijpelijk, maar het uitstellen van noodzakelijke acties – zoals het herinrichten van supply chains of het implementeren van stevige hedgingprogramma’s – kan bedrijven extreem kwetsbaar maken als zware tarieven plotseling worden ingevoerd of internationale onderhandelingen mislukken. Strategische aanpassingen vergen vaak een lange voorbereidingstijd.

Bedrijven die in deze val trappen lopen niet alleen risico door tarieven. Ze worden fundamenteel minder concurrerend in een steeds onvoorspelbaarder zakelijk klimaat. Hun onvermogen om snel accurate data te verzamelen en die om te zetten in concrete inzichten belemmert hun reactievermogen bij elke toekomstige verstoring – of het nu gaat om nieuwe wetgeving, economische veranderingen of toenemende concurrentiedruk.

De data-gedreven finance functie opbouwen

Dus, hoe slaag je voor deze stresstest? Begin met een eerlijke evaluatie van de huidige datavolwassenheid van je finance functie:

1. Inzicht: Kun je uitgaven, blootstelling en verplichtingen traceren over je volledige waardeketen? Heb je ook zicht op leveranciers voorbij Tier 1?
2. Integratie: Hoe soepel stroomt data tussen je finance-, inkoop- en operationssystemen? Hoeveel handmatige acties zijn er nodig om het totaalplaatje compleet te krijgen?
3. Analyse: Kun je snel complexe scenario’s met meerdere variabelen modelleren? Hoe snel kun je de financiële impact van alternatieve strategieën doorrekenen?
4. Actie: Hoe lang duurt het om van inzicht naar uitvoering te komen? Zijn je systemen ingericht op snelle herconfiguratie, of beperken ze je wendbaarheid?

Finance leaders die dit moment aangrijpen om hun datavolwassenheid te versnellen, zullen niet alleen de tariefstorm doorstaan maar ook een blijvend concurrentievoordeel opbouwen voor elke toekomstige verstoring.

Van bedreiging naar kans

Handelsonzekerheid verdwijnt niet meer. Dit gaat verder dan gerichte handelsmaatregelen. Analyses wijzen op een mogelijke fundamentele verschuiving richting een structureel duurdere, gefragmenteerde wereldhandel, veel breder dan eerdere maatregelen zoals de Section 301-acties. Voor CFO’s betekent dit dat ze moeten plannen voor systemische veranderingen in plaats van tijdelijke verstoringen, aangezien de effectieve gemiddelde tariefniveaus zouden kunnen stijgen naar hoogtes die we in decennia niet hebben gezien.

Het huidige handelsklimaat, gekenmerkt door potentiële verstoringen en toenemende frictie, brengt niet alleen risico’s met zich mee, maar ook kansen. Bedrijven die hier succesvol doorheen navigeren, door robuuste supply chains te bouwen, financiële strategieën aan te passen, kosten effectief te beheren en weloverwogen strategische keuzes te maken, kunnen zich onderscheiden van minder goed voorbereide concurrenten. Uiteindelijk zal het vermogen om deze handelsuitdagingen meester te worden, een cruciale test vormen voor financieel leiderschap in de komende jaren.

Bekijk tarieven niet als een tijdelijke belasting die je moet managen, maar als een katalysator om de datacapaciteit van je finance functie te transformeren. Degenen die deze uitdaging aangaan, winnen uiteindelijk iets dat veel waardevoller is dan een strategie om tarieven te beperken — zij bouwen aan de financiële wendbaarheid die marktleiders onderscheidt van volgers in een steeds onvoorspelbaardere wereld.

De vraag is niet of je het tarief gaat betalen. De vraag is of je dit moment benut om een future-proof finance functie op te bouwen.

Lees meer over datatransformatie, de cruciale rol ervan in finance, en hoe je het inzet tegen tarieven, stijgende kosten en alles wat daarna komt.